En Ondas setm. 20 Anna-Pèire Darrées ABC del Saber : Guèrra

Tresau temps dab Anna-Pèire Darrées entà parlar deu libe-revista L’ABC del saber : Guèrra

© A.-P. Darrées

De’vs procurar per exemple a Espaci Occitan deus Aups o libreria Aqueras montanhas a la ciutat a Pau e d’autas com la Librària occitana a Lemòtges], tanben suus sites https://reclams.org e https://abcdelsaber.fr (site màgerment entertienut e illustrat per Jean-Claude Clermont).

Anna-Pèire que ns’a interessat de l’entervistar tà crotzar las paraulas e las musicas interioras sus la guèrra dens la revista pareishuda en çò de las edicions Reclams au començar de l’an de 2023. 

En un temps quan avem lo sentiment (lhèu tot subjectiu d’alhors) que la generacion occitanò parlanta, occitanò productiva deus 60-80 ans ei a desaparéisher shens aver vertadèrament format los quadres d’ua pensada occitana originau, los promotors d’aquera demarcha qu’an probable vist l’urgéncia de pensar ua tau produccion.

—– L’ABC del saber Ni rire, ni plorar, comprendre : Guèrra, heurèr de 2023. Cap-redactor Eric Fraj. Maqueta e compaginacion Gilles Conte. Cob. e ill. colors, ill NB, 109p. Format magazine. Reclams. 19 euros.

Las musicas d’En Ondas :
• Sonaus divèrs e sustot d’Artús, Vieussens, Manufacture verbale 1èra faiçon.
• Camelicà de Joan Francés Tisnèr Las Guèrras son cridadas dab las flabutas guerrièras e enrabiadas de Crestian Vieussens, tanben l’airejanta de Mixel Etxekopar.
 Sonaus de Joan Francés Tisnèr Winter Surge inedit

En Ondas setm. 17 Eric Fraj 1/2 ABC del Saber Guèrra

Que prenem un temps necessari tà parlar d’un eveniment singular autant com riale entà la lenga occitana que lo de la vaduda de la revista-libe o deu libe-revista L’ABC del saber : Guèrra a Espaci Occitan deus Aups com a la libreria Aqueras montanhas a la ciutat a Pau, tanben suu site https://reclams.org.

© D. Lekuona

Publicacion pareishuda en çò de las edicions Reclams – çò qui’m da lo parat de declarar lo men conflicte d’interès (de benevòle) dab l’editor. Dens aquera prumèra emission de 4 que seram d’abòrd en companhia deu cap-redactor (entà duas emissions d’En Ondas). Puish dab ua deus collaboradors en la persona d’Anna-Pèir Darreas, tanben entà dus numèros d’En Ondas.
Eric Fraj – agregat de filosofia – que nse ditz que l’occitanisme… o entà d’ac mei plan exprimir com ac hè, los occitanismes que son dejà filosofias en se e de resisténcias en especiau.

Lo libe-revista que’s hè dens ua amira de vulgarizacion non-partisana de las ideas. Duas de las soas tilhas que’n son la Vertat e la Libertat correladas au saber. Que testimonia qu’èm ua societat com las autas qui exprimeish las soas ideas dens la soa lenga. Los articles que son en grana proporcion en occitan, quauques uns que son escriuts en catalan e au briu deu centenat de paginas cada article qu’ei introdusit per tres abracat : en occitan, e tanben en francés e en anglés.
—– L’ABC del saber Ni rire, ni plorar, comprendre : Guèrra, heurèr de 2023. Cap-redactor Eric Fraj. Maqueta e compaginacion Gilles Conte. Cob. e ill. colors, ill NB, 109p. Format magazine. Reclams. 19 euros.

D’autas revistas : justament Reclams n° 866 on Maurici Romieu en un complement au capítol lenga e nse bremba la purga aus gasconismes en francés a partir de Malherbe qui n’acaba dab la tendéncia en francés a « dèxtra-ment causir e apropriar a la toa òbra los mots mei significatius deus dialèctes…” Pierre de Ronsard, çò qui dè l’edicion apuish de mantuns obratges de Gasconismes corregits. Tanben Andrèu Pic, Arturo Pérez-Reverte (revirat per Joaquim blasco), Julien Gracq revirat per Sèrgi Javaloyès Reclams 75pp. cap redactor M. Romieu. Cob. col., ill. NB. 10 euros
Lo gai saber 567-568 que desbonda dab Joan Penent ua furiosa – aparenta mes lhèu pas devoranta qu’ei çò qui’u desiram – ràbia criticosa deus qui publican, justament dens la rubrica-tèma: Del bon usatge de la lenga occitana. Que passa notablament au son crible L’ABC del saber n°1 e a d’aqueth prisme 152p. cob. col. Cap-redactor Joan Penent. 15 euros. De i notar un article suu libe deu Robèrt Lafont per Florian Vernet Petita istòria europèa d’Occitània, Trabucaire 2003. Aquò d’aqui 352 que perpausa un n° especiau Amb Robèrt Lafont lo Risorgimento occitan au parat deu centenari de la vaduda.

Dab Eric Fraj que devisam dens En Ondas deu tèma de l’ABC del saber n° 1 Ni rire, ni plorar, comprendre : Guèrra. La guèrra ua question transistorica e permanenta qui interròga la lei deu mei hòrt a la quau los occitanismes e son sensibles. | En compagnie d’Eric Fraj nous devisons dans En Ondas du thème du 1er numéro de l’ABC del Saber : Guèrra. La guerre une question transhistorique et permanente qui interroge la loi du plus fort à laquelle les occitanismes sont sensibles.

Las musicas d’En Ondas
• Pink Floyd A mountain lapse of reason The dogs of war
• Artús Ors la Hòla
• Kraftwerk Radioactivity
• Robert Wyatt Comicopera Beautiful war
• Meredith Monk Mercy Line 1
 Sonaus de Joan Francés Tisnèr Winter Surge inedit

En Ondas setm. 13 Joan Miquèu Dordeins

Dens En Ondas qu’ei question d’un libe de poèmas de joenèr, d’ua mustra, d’ua serada d’ajuda solidària e de Murtres en cadena, lo libe de Joan Miquèu Dordeins pareishut aus Reclams fin de 2022. Un polar tot prestit de classicitat, un moment hòrt agradiu de lectura.

Murtres en cadena, Joan Miquèu Dordeins, Reclams edicions 2022, 261pp., cob. color, coll. Vias negras. 17 euros.

© JM Dordeins per D. Lekuona a Salias

Presentacion publica
AQUERAS MONTANHAS, libreria, la CIUTAT, plaça Recaborde 64000 PAU
Dissabte 15/04/2023 a 11h

Lo libre de joentut 1920-1931 Henri Irénée Marrou per Felip Gardy Ed. Cahiers du carrefour Ventadour.
Philippe Gardy, universitari, director de recèrca onorari au CNRS, especialista dens l’estudi de la literatura occitana, de l’atge barròc a l’epòca contemporanèa, qu’a ensenhat a las facultats de Bordèu e Montpelhièr. Poèta e novelista, qu’ei l’autor d’un detzenat d’obratges de tria en occitan.

Mentre lo maire de Rodés e tempta de massacrar l’Estivada. La mustra de Bernat Cauhapè K.O.P., un deus actors de la quita Estivada longs ans de reng, Acabatz d’entrar que serà inaugurada en preséncia de las autoritats deu departament d’Avairon, lo divés 7 d’abriu a 6 h deu vrèspe au tribunau de las arts 8 baloard Aristide Briand a Sent-Africa. Vedederas dinc au 27 d’abriu, las òbras d’un uelh, d’ua pensada e de mans singularas. De non pas mancar. Inauguracion seguida d’ua performància deu quite actor e pintor-plastician a la sala de las Colonas sala de las hèstas de Sent-Africa. Rensenhament mailto:patrick.couffin@wanadoo.fr president de l’associacion Cap l’òc.

Que s’eslissan dens En Ondas un aperet a solidaritat au cantaire Bernat Combi dab quauques uas de las soas musicas. Bernat Combi, qu’estó victima d’un Accident Vascular Cerebrau en aost passat. La condicion fisica que vien complicar mei la soa existéncia. Ua serada de sostien solidària qu’ei organizada lo divés 31 de març, sala Latreille a Tula a partir de sèt òras e mieja deu ser. Entrada 10 euros rensenhaments www.baladoctula.org dab la projeccion de Laus daus gaus (L’elògi deu pisha-au-lhèit) de Jean Louis Maury a 7h30 deu ser puish bal dab La Galoche 9h.

Las musicas d’En Ondas 
• Eschantis Bernat Combi e Peirat Escotas
• Andreas Vollenweider Dancing with the Lion Silver Dew, Golden Grass
• Jammu Africa – Ismaêl Lô
• Eschantis Bernat Combi e Peirat Chant deus aulhats _ Opus H5N1
• Thomas Baudoin Roman Colautti D’en Haut 
 Sonaus de Joan Francés Tisnèr Winter Surge inedit

En Ondas setm. 03 Sèrgi Javaloyès

L’entervista a la quau e’vs convidi qu’ei cuelhuda a l’estiu de 2022. Qu’evocam solide la soa actualitat País d’exilis en çò de las edicions Reclams. Despuish, qu’a publicat L’homme est un ours qui a mal tourné, roman-bilanç en francés en çò de las edicions In8 pareishut a l’abòr de 2022. En la presenta entervista que parlam sustot inspiracion e escritura pertocant l’òbra soa. Solide que profieitam l’encontre tà parlar deus autes libes pareishuts o per paréisher que sian en francés o en occitan.

Que devisa Sèrgi Javaloyès de William Faulkner, Marguerite Yourcenar o Patrick Modiano e Eric Gonzalès, Max Rouquette, Itxaro Borda, Bernat Manciet e Joan-Ives Casanòva tà çò de l’escritura e de la critica literària. Tanben de subjèctes aus quaus e s’atèla com Bernadette Soubirous en poesia o un doble murtre a Pau suu cantèr de la sideracion deu monde.

Tà escotar d’autas emissions d’En Ondas, de Jòclong dab Sèrgi Javaloyès, seguir : https://hadiu.eu/?s=Javaloyès

Las musicas d’En Ondas
Denis Fournier, les fils du Vent deu disc le Mystère de la Pyramide
 Sonaus de Joan Francés Tisnèr Winter Surge inedit

En Ondas setm. 49 Adeline Yzac

En Ondas en companhia d’Adeline Yzac aquesta setmana e la per viéner.

Adeline Yzac, autora d’un quarantenat d’obratges en francés e occitan, qu’a mei d’un obratges qui pareishen en 2021 e 2022.

Dens la presenta d’En Ondas que ns’interessam d’abòrd – dens ua entervista captada au mes d’aost – a l’escritura poetica de Quò’s pas per res recuelh poeticpareishut en çò de las Edicions Reclams en seteme de 2022.

© Illustracion « Los desvariats » Patricia Stheeman

Adeline qu’ei deus qui segueishi en escritura despuish pausa. Despuish Enfanças d’en fàcia ça’m par. Òm pòt pas, ce’m sembla, acompanhar los creators shens apreciar lo lor tribalh, costeja’us de temps en quan e en lo men cas da’us la paraula regularament. Qu’ei En Ondas un bac a sable on e’s pòden essajar los e las escrivanas a exprimir au micro lo lor geste e a tornar sus çò qui’us a inspirat o hèit sudar, sus çò qui’us mav en escritura. En aqueste sens l’emission que tempta de normalizar modèstament ua situacion qui ne n’ei pas normau era. Be son paucs los mèdias on se pòden exprimir a de bonas sus çò que hèn e dens la lenga en la quau escriven.
Que la recebem tà Quò’s pas per res = Pas pour rien, Adeline Yzac 47p. cob. color, version bilingua dens ua arrrevirada de l’autora, colleccion Tintas ; 8, Edicions Reclams, 2022, 8 euros https://reclams.org. Lo site d’Adeline Yzac, que’s trabuca per aquiu : https://adelineyzac.wordpress.com e qu’ei sus Facebook parièr.

Que clavam l’emission suu babilhar, questions de vocabulari e la de la traduccion simulatèu.
Suus elements per France Culture : Dissabte 3 de deceme 8h sus l’autorota per juntar a Pau los companhs d’Endavant ! lo jornau de France Culture (perdon «Transe pulture»). Ua de las darrèras ràdios francesas qui escoti enqüèra… lhèu be serà la gota… Jornau escotader a l’adreça que’vs dau suu jornau (lo de 8 h), lo subjècte que’s tròba a 10’45’’ https://www.radiofrance.fr/franceculture/grille-programmes?date=03-12-2022

La setmana per viéner que devisaram dab l’autora de Fille perdue, l’impressionant roman pareishut a la Manufacture des Livres en mai de 2021. (Senhalem lo libe De quelle couleur sera le bébé ?, pareishut tanben en 2022.)

Que ns’amusèm dab Adeline, mercés un servici de visioconferéncia e un telefòne, a hargar un « teaser » per la sortida deu son recuelh. Per la mia part que i prenoi gran plaser sustot au véder deu resultat pas tan chètre com m’ac pensavi : per estar dab los mejans deu bòrd ce’m sembla que tien las soas promessas. Mercés Adeline !

Actuaument collectius que demandan a la cadena de television France 3 de har plaça a l’occitan.
Que i son monde qui vòlen que la literatura nosta deus Trobadors a Florian Vernet, Adeline Yzac, Danielle Julien o Joan-Luc Landi e sia ensenhada a l’escòla. 


Signem per : https://www.mesopinions.com/petition/art-culture/vraie-place-litteratures-langues-regionales-programmes/193595 Que horneishi que volem l’istòria e la lenga occitanas e sian ensenhadas suu territòri on ei parlada de la petita escòla a l’universitat ! E las autas tanben. Desvelhem nse ! Qu’ei dab la nosta moneda qu’organizan ensenhaments e mèdias en l’exagòne : qu’avem dret a enténer la lenga e a estar ensenhats en.

En Ondas setm. 41 Maëlle Dupon

Arpentaira deu monde : Berlin, Cork, Barcelona, Essaouira, Yunnan, Montreal… asimantada tostemps per Montpelhièr. Membra occitana deu PEN Internacionau per la defensa deus escrivans e la libertat d’expression. Escritura dirècta d’ua a qui non la chautan nada convencion o a priori, de realitat cruda, sincèra, complèxa que l’escritura escarralha.

La color lenta de la pluèja 2013 Jorn
Vènus a l’escorpion 2022 Edicions Reclams

Las musicas d’En Ondas
• Lhasa de Sela La Llorona El Pajaro
• Miles Davis A kind of blue So what + Blue in green
• Esquiç 2 Christian Vieussens
 Sonaus de Joan Francés Tisnèr Winter Surge inedit

Adeline Yzac

Ambassadora per la sason nava d’En Ondas parièr.
Que i seràn mantuas edicions d’En Ondas en la soa companhia per « Fille perdue » a la Manufacture des Livres e « Quò’s pas per res » a las Edicions Reclams.

En abans gost un mini entertien :

https://www.facebook.com/100075827608000/videos/598749465060135/ o si ètz retius au cara de boc https://youtu.be/WfpmJm8STUA

Ill. Patricia Stheeman.

Activatz la hauta definicion (HD).

En Ondas setm. 24 Tresià Pambrun

On son las hemnas ?
[en navèra difusion ua emission deu 14 d’octobre de 2020]
Ad entorn de Paraulas de hemnas Tòme 1 impulsat per Paulina Kamakine *, Reclams, 2020.
La poesia occitana contemporanèa en companhia de l’escrivana e artista gascona Tresià Pambrun : plasticiana, cantaira…, contaira, b’ròja coneishedora de la lenga e pedagòga.

© D. Lekuona que fotografia a Tresià Pambrun a la libreria de Lorda per la presentacion de Memòrias de Pèiras [ed. Camins].


Qu’ei au nombre de las 70 autoras de l’antologia bilingua e a bèth còp trilingua qui harà data, a sortir en dus tòmes a las edicions Reclams. L’abòr present que ved l’espelida deu tòme 1 qui arrecapta poesias 36 d’aqueras autoras de Gasconha, d’Auvernha, de Lengadòc, Lemosin, Provença e de las Valadas occitanas d’Italia. lo tòme 2… o 3 ce jòga la coordinatora, que’n publicarà probable de la Gàrdia Piemontesa en Calàbria [Italia] mercés au ponhastrèr de Paulina.
Paraulas deu còr e tanben deu crit o deu saunei, prestidas en ua tèrra de ligams occitans.
Lo parat d’evocar poètas que davantejan com Marcela Delpastre [1925-1998], figura emblematica, senon – au men compte – la màger escrivana occitana deu sègle vintau, òmis comprés. Las edicions Reclams qui publican Paraulas de hemna, que sorteishen de publicar tornar en 2020 – en coedicion dab Lo Congrès per la Lenga occitana – le Dictionnaire du Béarnais et du Gascon modernes dit de Simin Palay e autes obratges dits classics o de creacion aquesta fin d’annada : Vita vitanta tòme 1 de Miquèu de Camelat (aprestat per Joan Salles-Loustau) e Jamei aiga non cor a capsús de Benoît Larradet.
* en escota a la demanda l’emission d’En Ondas que l’ei consacrada.

Tresià PAMBRUN autora occitana de Gasconha, lavedanesa, bibliografia
Navèras, poèmas, publicats enas revistas literàrias : OC, Reclams, País Gascons, e « Occitans ! ».
1996 – « Cap de quista » – Premèr prèmi ens « Calams Biarnés » de Pau
1997 – « Telefòne », « Prix de gouverneurs 97 » edicion vila de Baiona en recuelh « La ville dans tous ses états », coll. Confluences
1998 – « Margalidas de neu » – En co-écriture avec Jean-Louis Lavit, premèr prèmi pròsa gascona en Bordèus
2000 – « Quatre contes de Noël et du premier de l’An » – commande de Radio France-Radio Bleue Pau Béarn.
Teatre 
1996 – En co-escritura dab Jan-Loís Lavit, « Baretjas » – comanda dera comuna de Barèges tath cinquantenari dera sua creacion.
1995- « Rampono » teatre tà mainats, premèr prèmi teatre en « Calams Biarnés », adaptada en videò e difusada per Lapilli-Films-Toulouse,
1999- « Arcolin » – ( includint canta e dança)
2009- « Palhassa » – teatre tà mainats
Roman 
2005- « Sho ! » Prèmi literàri « Las Talúries », Lheida,- Ed. « Solei d’Autan », Institut d’Estudis Lherdencs
Espectacle viu
Grope Pescalua :
1999- « Tistalh de bruma », comanda Conseil Général 64 festival « Cultures d’automne »
2000- « Vent Castanhèr », CD de cants e contes de Pescalua (T. PAMBRUN, B. CARITA) – devath la direccion artistica de Joan Francés Tisnèr
Literatura joenessa
Edicions Vistedit
2001- Colorinas (tèxte e illustracions Thérèse Pambrun)
2002- Lo Secret (illustracions Amandine Laprun), édicions occitanas, catalana, bretona, alsaciana, alemanda
2003- Hòu Dejà ! (illustracions Virginie Grosos)
2004- Las hèitas de Leà (illustracions Anne Peyrat-Doré)
2007- Graneta tèxte e illustracions Thérèse Pambrun
Editions CDDP Hautes-Pyrénées 
2009- Palhassa (àlbum en accompanhament dera pèça de teatre ) illustracion Marie Nigoul
Edicions CAP’òc 
2009- Passejada aus quate vents -illustracions Maïana Itoiz àlbum CD
Editions « Edite-moi »
2013- Lo Casau de Colau – illustracions T. Pambrun àlbum CD
2016- Gargas – 2016 – illustracions T. Pambrun (editat en fòrma de kamishibai)
Edicions Letras d’Oc
2019- los Òmis Petits album literatura joenessa/ conte d’inspiracion tradicionau, illustracions T. Pambrun
Lectura deu paisatge
Camins
2012 – Memòrias de Pèira àlbum trilingue francés, occitan e castelhan
Per l’ensenhament de l’occitan
« Alisadas », CRDP de Tolosa, « 7 contes entà parlar »
« Trepa-Mandrilha », CDRom cicle 1, CRDP de Bordèu
«  Viralenga », jòcs de lenga e de mots, CRDP de Bordèu